चालू घडामोडी आणि दिनविशेष - 30 मार्च 2024

Chalu Ghadamodi - 30 March 2024

• भारताच्या पर्यावरण मंत्रालयाने नुकतेच नवीन नियम लागू केले आहेत जे डिस्पोजेबल प्लास्टिक उत्पादनांच्या उत्पादकांना 'बायोडिग्रेडेबल' म्हणून लेबल करणे अधिक कठीण करतात.
• अद्ययावत प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन (सुधारणा) नियम, 2024, आता आवश्यक आहे की जैवविघटनशील प्लास्टिक विशिष्ट वातावरणात जैविक प्रक्रियेद्वारे केवळ खराब होत नाही तर मायक्रोप्लास्टिक देखील मागे ठेवू नये.
• बायोडिग्रेडेबल प्लॅस्टिक विकण्यापूर्वी त्यावर उपचार केले जातात आणि टाकून दिल्यावर ते नैसर्गिकरित्या विघटित होण्याची अपेक्षा केली जाते, जरी ते पूर्णपणे खराब होते की नाही हे निश्चित करण्यासाठी अद्याप कोणत्याही चाचण्या नाहीत.
• दुसरीकडे कंपोस्टेबल प्लॅस्टिक खराब होते परंतु तसे करण्यासाठी औद्योगिक किंवा मोठ्या महानगरपालिका कचरा व्यवस्थापन सुविधांची आवश्यकता असते.

• चिनी ग्राहक टेक कंपनी Xiaomi ने बीजिंगमध्ये आपले पहिले इलेक्ट्रिक वाहन, SU7 लाँच केले आहे.
• स्वस्त स्मार्टफोन आणि गृहोपयोगी उपकरणांसाठी ओळखली जाणारी कंपनी आता चीनमधील तीव्र स्पर्धात्मक इलेक्ट्रिक वाहन (EV) क्षेत्रात प्रवेश करत आहे, जी जगातील सर्वात मोठी कार बाजारपेठ आहे.
• मीडिया स्त्रोतांनुसार, मूलभूत SU7 मॉडेलची किंमत 215,900 युआन ($29,868) असेल.
• स्लीक आणि स्पोर्टी वाहन नऊ रंगांमध्ये उपलब्ध असेल आणि स्पोर्ट्स कार, कराओके उपकरणे आणि मिनी-फ्रिज चालवण्याचा थरार पुन्हा निर्माण करण्यासाठी "ध्वनी सिम्युलेशन" सारख्या वैशिष्ट्यांचा समावेश आहे.

• हाडे आणि शरीराच्या इतर भागांमध्ये विकसित होणाऱ्या दुर्मिळ प्रकारच्या रक्त कर्करोगाविषयी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी मार्चमध्ये मल्टिपल मायलोमा जागरूकता महिना साजरा केला जातो.
• मल्टिपल मायलोमा म्हणजे काय?
• मल्टिपल मायलोमा हा रक्त कर्करोगाचा एक प्रकार आहे जो प्लाझ्मा पेशींमध्ये उद्भवतो, हा एक प्रकारचा पांढरा रक्त पेशी हाडांच्या मज्जामध्ये आढळतो. मायलोमा असलेल्या रूग्णांमध्ये, कर्करोगाच्या पेशी वेगाने वाढतात, निरोगी रक्तपेशी बाहेर पडतात आणि विविध आरोग्य समस्या निर्माण करतात.
• या घातक पेशी असामान्य प्रथिने देखील उत्सर्जित करतात ज्यामुळे किडनीच्या कार्यासारख्या शारीरिक कार्ये बिघडू शकतात.

• बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज (BSE) आणि नॅशनल स्टॉक एक्स्चेंज (NSE) ने इक्विटी विभागामध्ये T+0 रोलिंग सेटलमेंट सायकलमध्ये पर्यायी आधारावर व्यापार सुरू केला आहे.
• हे नवीन सेटलमेंट सायकल सध्याच्या T+1 सेटलमेंट सायकल व्यतिरिक्त, त्याच दिवसाच्या व्यवहारांच्या सेटलमेंटसाठी परवानगी देते.
• सिक्युरिटीज अँड एक्स्चेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (SEBI) ने या लहान कालावधीच्या सेटलमेंट सायकलच्या लॉन्चसाठी ऑपरेशनल मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत.
• T+0 ट्रेडिंग सेटलमेंट सायकल, ज्याला सेम-डे सेटलमेंट असेही म्हणतात, ही ट्रेडच्या दिवशीच फंड आणि सिक्युरिटीज क्लिअरिंग आणि सेटलमेंट करण्याची सुविधा आहे.
• या चक्रांतर्गत, T+0 मार्केट बंद झाल्यानंतर त्याच दिवशी व्यवहारांचे सेटलमेंट होईल. गुंतवणूकदारांनी शेअर विकल्यास, त्यांना त्याच दिवशी त्यांच्या खात्यात पैसे जमा होतील आणि खरेदीदारालाही व्यवहाराच्या दिवशीच त्यांच्या डीमॅट खात्यात शेअर्स मिळतील.

• नेचर या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अलीकडील अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की अंटार्क्टिक सर्कम्पोलर करंट (ACC), भारतीय, अटलांटिक आणि पॅसिफिक महासागरांना जोडणारा महासागर प्रवाह, तापमानवाढ हवामानामुळे अलिकडच्या दशकांमध्ये वेगवान होत आहे.
• गेल्या 5.3 दशलक्ष वर्षांतील ACC च्या गतीचे परीक्षण करणाऱ्या या अभ्यासात असे आढळून आले की, वर्तमान जागतिक हवामान बदलांना वेग वाढवून किंवा कमी करून प्रतिसाद देते, ज्यामुळे अंटार्क्टिकाच्या बर्फाच्या शीटच्या स्थिरतेवर महत्त्वपूर्ण परिणाम होतात.

३० मार्च चे दिनविशेष पाहण्यासाठी (येथे क्लिक करा)

Chalu Ghadamodi - 30 March 2023 

• आयपीएलचा १६ वा सीजन ३१ मार्च २०२३ पासून सुरु होणार असून नरेंद्र मोदी स्टेडियमवर गुजरात टायटन्स आणि सीएसके यांच्यात पहिला सामना रंगणार आहे. जगात सर्वात श्रीमंत टूर्नामेंट म्हणून इंडियन प्रीमियर लीगकडे पाहिलं जातं. या आयपीएलमध्ये दिग्गज खेळाडूंना कोट्यावधी रुपये देऊन खरेदी केलं जातं. खेळाडूंच्या संपूर्ण क्रिकेट करिअरचा आढावा घेऊन आयपीएलच्या लिलावात खेळाडूंवर बोली लावली जाते. अशातच आम्ही तुम्हाला आयपीएल इतिहासातील सर्वात महागड्या खेळाडूंबाबत सविस्तर माहिती सांगणार आहोत.
• इंग्लंडचा स्टार अष्टपैलू खेळाडू सॅम करन यंदाच्या आयपीएल २०२३ मधील सर्वात महागडा खेळाडू ठरला आहे. पंजाब किंग्जने सॅम करनला १८.५० कोटी रुपयांत खरेदी केलं आहे. तर ऑस्ट्रेलियन खेळाडू कॅमरून ग्रीन दुसरा महागडा खेळाडू ठरला असून मुंबई इंडियन्सने ग्रीनला १७.५ कोटी रुपयांत खरेदी केलं. दरम्यान, आयपीएल इतिहासात आतापर्यंत कोणते खेळाडू कोट्यावधी रुपयांच्या घरात पोहोचले, याबाबत जाणून घेऊयात सविस्तर माहिती.

आयपीएल इतिहासातील सर्वात महागडे खेळाडू

• १) सॅम करन – पंजाब किंग्ज, १८.५० कोटी, IPL 2023
• २) इशान किशन – मुंबई इंडियन्स, १५.२५ कोटी, IPL 2022
• ३) ख्रिस मॉरिस – राजस्थान रॉयल्स, १६.२५ कोटी, IPL 2021
• ४) पॅट कमिन्स – कोलकाता नाईट रायडर्स, १५.५ कोटी, IPL 2020
• ५) जयदेव उनादकट, राजस्थान रॉयल्स, वरुण चक्रवर्ती, किंग्ज इलेव्हन पंजाब, ८.४ कोटी, IPL 2019
• ६) बेन स्टोक्स (राजस्थान रॉयल्स), १२.५ कोटी, IPL 2018
• ७) बेन स्टोक्स (आरपीएस), १४.५ कोटी, १४.५ कोटी, IPL 2017
• ८) शेन वॉटसन, (आरसीबी), ९.५ कोटी, IPL 2016
• ९) युवराज सिंग, (डीडी), १६ कोटी, IPL 2015
• १०) युवराज सिंग, (आरसीबी), १४ कोटी, IPL 2014
• ११) ग्लेन मॅक्सवेल, मुंबई इंडियन्स, ६.३ कोटी, IPL 2013
• १२) रविंद्र जडेजा, (सीएसके), १२.८ कोटी, IPL 2012
• १३) गौतम गंभीर (केकेआर), १४.९ कोटी, IPL 2011
• १४) शेन बॉण्ड, (केकेआर) कायरन पोलार्ड (एमआय), ४.८ कोटी, IPL 2010
• १५) केविन पीटरसन, (आरसीबी), अॅंण्ड्र्यू फ्लिंटॉप, (सीएसके), ९.८ कोटी, IPL 2009
• १६) एस एस धोनी (सीएसके), ९.५ कोटी, IPL 2008

• भारतातील सरकारी कंपनी इंडियन ऑईल कॉर्पोरेशनने (आयओसी) रशियातील बडी तेलउत्पादक कंपनी ‘रॉसनेफ्ट’सोबत करार केला असून याअंतर्गत रशियातून कच्च्या तेलाची आयात मोठय़ा प्रमाणात वाढविण्यात येणार आहे.
• ‘रॉसनेफ्ट’ने जारी केलेल्या निवेदनानुसार कंपनीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी इगोर सेचिन यांनी अलिकडेच भारताला भेट दिली. यावेळी सेचिन आणि आयओसीचे अध्यक्ष माधव वैद्य यांनी करारावर स्वाक्षऱ्या केल्या. यावेळी पेट्रोलियम आणि नैसर्गिक वायूमंत्री हरदीप पुरी उपस्थित होते. ‘रॉसनेफ्ट’ आणि भारतीय तेल कंपन्यांसोबत आगामी काळात अधिकाधिक व्यापार वाढविण्याबरोबरच डॉलरऐवजी स्थानिक चलनांमध्ये व्यवहार करण्याबाबत यावेळी चर्चा झाल्याचे कंपनीने स्पष्ट केले आहे.
• रशियाने युक्रेनवर हल्ला केल्यानंतर युरोपातील देशांनी रशियाकडून आयात घटविली आहे. त्यानंतर भारतासह काही देशांना रशियाकडून स्वस्तात तेलाची निर्यात केली जात आहे.गेल्या वर्षभरात रशियाकडून भारतातील तेल आयातीत २० पट वाढ झाली असून मार्चमध्ये रशियाच्या ‘उरल्स ग्रेड क्रूड’चा भारत हा सर्वात मोठा आयातदार देश ठरला आहे.

• रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमिर पुतिन यांनी अलीकडेच युक्रेनच्या उत्तरेला असलेल्या बेलारूसमध्ये ‘डावपेचात्मक अण्वस्त्रे’ (टॅक्टिकल) सज्ज ठेवणार असल्याचे जाहीर केले आहे. वर्षभर युद्ध लढल्यानंतरही युक्रेनमध्ये रशियाला फारशी मजल मारता आली नसल्यामुळे आता पुतिन यांनी अण्वस्त्र धमकीचे आयुध पुन्हा एकदा बाहेर काढले आहे. यामुळे रशियाची अण्वस्त्रे थेट युरोपच्या उंबरठ्यावर येणार असल्यामुळे या घोषणेने तणावात भरच पडली आहे.
• या कारवाईचं कारण अद्याप अस्पष्ट असून याप्रकरणी भारत किंवा पाकिस्तानच्या माहिती तंत्रज्ञान मंत्र्यांकडून अद्याप कोणतीही प्रतिक्रिया आलेली नाही. पाकिस्तान सरकारच्या ट्विटर खात्यावर, “भारतातील एका कायदेशीर मागणीला प्रतिसाद म्हणून पाकिस्तान सरकारचं भारतातील ट्विटर खातं निलंबित करण्यात आलं आहे”, असा संदेश लिहिला आहे. मात्र, पाकिस्तान सरकारचं ट्विटर खातं अमेरिका आणि इतर देशांमध्ये सक्रीय राहणार आहे.
• गेल्या सहा महिन्यांत दुसऱ्यांदा पाकिस्तान सरकारचं ट्विटर खातं ब्लॉक करण्यात आलं आहे. गेल्या ऑक्टोबर महिन्यात भारतातील कायद्यांनुसार पाकिस्तानचे ट्विटर खाते भारतीय युजर्सना दिसू नये अशी मागणी केंद्र सरकारने ट्विटरकडे केली होती. या मागणीनुसार ट्विटरने कारवाई करत पाकिस्तान सरकारचं ट्विटर खातं ब्लॉक केलं होतं.

• सध्या डिजिटल पेमेंट करण्याचे प्रमाण देशभरामध्ये मोठ्या प्रमाणात वाढलेआहे. आपण ऑनलाईन व्यवहारांसाठी UPI वापरत असाल तर ही तुमच्यासाठी खूप महत्वाची बातमी समोर आली आहे. १ एप्रिलपासून UPI ​​व्यवहार महाग होणार आहेत. तुम्ही २,००० रुपयांपेक्षा जास्त पैसे भरल्यास तुम्हाला अतिरिक्त शुल्क द्यावे लागणार आहे. याबाबत नॅशनल पेमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) ने एक परिपत्रक जारी केले आहे. काही वेळातच या परिपत्रकाबाबत NPCI ने स्पष्टीकरण दिले आहे.
• NPCI ने UPI पेमेंटवर चार्जेस आकारल्याचे वृत्त नाकारले आहे. NPCI ने म्हटले आहे की,UPI द्वारे एका बँक खात्यातून दुसऱ्या बँक खात्यात व्यवहार करण्यासाठी ग्राहकांना कोणतेही शुल्क भरावे लागणार नाही. NPCI ने आपल्या निवेदनात म्हटले आहे की, देशातील सर्वाधिक ९९.९ टक्के UPI व्यवहार फक्त बँक खात्यांद्वारे केले जातात.
• NPCI ने सांगितले की बँक किंवा ग्राहकांना UPI पेमेंटसाठी कोणतेही चार्जेस द्यावे लागणार नाहीत. तसेच, UPI व्यवहार एका बँकेतून दुसऱ्या बँकेत केला गेला तरी वापरकर्त्यांना कोणतेही चार्जेस भरावे लागणार नाहीत. तसेच नियामक मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, प्रीपेड पेमेंट इन्स्ट्रुमेंट्स (PPI Wallets) आता इंटरऑपरेबल UPI इकोसिस्टमचा भाग आहेत. हे लक्षात घेऊन, NPCI ने PPI वॉलेट्सना इंटरऑपरेबल UPI इकोसिस्टमचा एक भाग होण्यासाठी परवानगी दिली आहे. इंटरचेंज चार्ज फक्त PPI मर्चंट ट्रान्झॅक्शन्स (प्रीपेड पेमेंट इन्स्ट्रुमेंट्स मर्चंट ट्रान्झॅक्शन्स) वर लागू होणार आहे.यासाठी ग्राहकांना कोणतेही शुल्क भरावे लागणार नाही.
• NPCI च्या परिपत्रकानुसार, Google Pay, Paytm, PhonePe किंवा इतर अ‍ॅप्सद्वारे केलेल्या पेमेंटवर १.१ टक्क्यांपर्यंत इंटरचेंज चार्ज भरावा लागणार होता. मात्र त्याबाबत NPCI स्पष्टीकरण दिले आहे. तसेच पेटीएमनेही याबाबत स्पष्टीकरण दिले आहे.

• भारतात रेल्वचे सर्वात मोठे जाळे आहे. लाखो प्रवासी दररोज या रेल्वेने प्रवास करतात. परंतु प्रवासासाठी ट्रेनचे तिकीट महत्वाचे असते, हे तिकीट अनेक प्रकारे बुक केले जाते. अनेकजण प्लॅटफॉर्मच्या तिकीट खिडकीवर जाऊन तिकीट बुक करतात. तर अनेकजण वेगवेगळ्या ऑनलाईन प्लॅटफॉर्मवरून तिकीट बुक करतात. लांबपल्ल्याच्या ट्रेन तिकीट बुकिंगमध्ये प्रवाशांना तात्काळ तिकीट बुकिंगचे ऑप्शन असते. हे तात्काळ तिकीट रेल्वे प्रवासाच्या एक दिवस आधी बुक करता येते. पण तात्काळ तिकीटप्रमाणे प्रीमियम तात्काळ बुकिंग या ऑप्शनमधूनही प्रवाशांना तिकीट बुक करण्याची सुविधा आहे. पण प्रीमियम तात्काळ तिकीट म्हणजे काय आणि त्याद्वारे तिकीट कधी बुक करता येते? तसेच यातून तिकीट बुक केल्यानंतर कन्फर्म सीट मिळते का? याशिवाय बुक केलेले तिकीट रद्द झाले, तर पैसे परत येतात की नाही? अशा अनेक प्रश्नांची उत्तर जाणून घेऊ…
• प्रीमियम तात्काळ तिकीट बुकिंग म्हणजे काय? (What Is Premium Tatkal Ticket Booking) : भारतीय रेल्वेने तात्काळ तिकीट बुकिंग व्यतिरिक्त आणखी एक कोटा सुरु केला आहे. जो अगदी तात्काळ तिकीट बुकिंगप्रमाणेच आहे. ज्याचे नाव प्रीमियम तात्काळ तिकीट असे आहे. प्रीमियम तात्काळ कोट्यातून प्रवाश्यांना तात्काळ कोट्यातून ज्याप्रकारे तिकीट बुक करतात तसेच बुकिंग करावे लागते. यातही तिकीट बुकिंग एक दिवस आधी सकाळी १० वाजता सुरू होते. यातील एसी क्लासच्या तिकिटसाठी सकाळी १० वाजल्यापासून बुकिंग सुरु होते, परंतु नॉन एसी क्लासच्या तिकीटासाठी सकाळी ११ वाजल्यापासून बुकिंग सुरु होते. यातील एक खास गोष्ट म्हणजे प्रीमियम तात्काळ तिकीटाची किंमत डायनॅमिक असते, म्हणजे या ट्रेनचे प्रवासी भाडे सतत बदलत असते. यामध्ये तात्काळ तिकीट बुकिंगपेक्षा जास्त तिकीट भाडे असू शकते.
• प्रीमियम तात्काळ तिकीट हे तात्काळ तिकीटापेक्षा वेगळे का आहे? (Difference Between Tatkal Ticket and Premium Tatkal Ticket) : आता तुम्हाला प्रश्न पडला असेल की, तात्काळ तिकीट आणि प्रीमियम तात्काळ तिकीटमध्ये नेमका काय फरक आहे. यातील फरक म्हणजे, तात्काळ तिकीटांच्या किंमत स्थिर असते, ज्यात किलोमीटर किंवा क्लासच्या आधारावर एक निश्चित रक्कम दिलेली असते. पण प्रीमियम तात्काळ तिकीट कॅटेगरीमध्ये तिकीटांचे दर स्थिर नसतात. या तिकीटाचे प्रवासी भाडे सतत बदलते. ज्यावेळी प्रीमियम तात्काळ तिकीटांची मागणी जास्त असेल त्यावेळी तिकीटांचे दरही खूप जास्त असतील. हे दर तात्काळ तिकीटांपेक्षा जास्त असतात. प्रवाशांना हे तिकीट फक्त आयआरसीटीसी (IRCTC) च्या अधिकृत वेबसाइटवरूनच बुक करता येते. परंतु तात्काळ तिकीट प्रवासी आयआरसीटीसी व्यतिरिक्त इतर अनेक वेबसाइटवरून बुक करु शकतात.

३० मार्च चे दिनविशेष पाहण्यासाठी (येथे क्लिक करा)