चालू घडामोडी आणि दिनविशेष - 25 जानेवारी 2024

• ४३व्या वर्षी भारतीय टेनिसपटू रोहन बोपण्णाने शिरपेचात मानाचा तुरा खोवला आहे. वर्षातल्या पहिलीवहिली ग्रँड स्लॅम स्पर्धा अर्थात ऑस्ट्रेलियन ओपन स्पर्धेत सेमी फायनलमध्ये वाटचालीसह रोहन बोपण्णा दुहेरीच्या जागतिक क्रमवारीत अव्वल स्थानी विराजमान होणार असल्याचं स्पष्ट झालं आहे. ४३व्या वर्षी जागतिक क्रमवारीत अव्वल स्थानी झेप घेणारा रोहन हा सर्वाधिक वयाचा टेनिसपटू ठरणार आहे. याआधी हा विक्रम अमेरिकेच्या राजीव रामच्या नावावर होता. राजीवने ऑक्टोबर २०२२ रोजी ३८व्या वर्षी दुहेरीच्या जागतिक क्रमवारीत अव्वल स्थान पटकावलं होतं. दुहेरीच्या जागतिक क्रमवारीत अव्वल स्थान पटकावणारा रोहन हा केवळ चौथा भारतीय टेनिसपटू ठरणार आहे. याआधी लिअँडर पेस, महेश भूपती आणि सानिया मिर्झा यांनीच ही किमया केली आहे.
• ऑस्ट्रेलियन ओपन स्पर्धेत रोहन मार्क एब्डेन जोडीने अर्जेंटिनाच्या सहाव्या मानांकित मॅक्सिमो गोन्झालेझ आणि आंद्रेस मोल्टिनी जोडीवर ६-४, ७-६ (५) असा सरळ सेट्समध्ये विजय मिळवला. रोहन-मार्क जोडीसमोर आता टॉमस मचॅक आणि झिनझेन झांग या जोडीचं आव्हान असणार आहे.
• ‘दुहेरीच्या जागतिक क्रमवारीत अव्वल स्थान खूपच आनंददायी आणि समाधान देणारी गोष्ट आहे. मी स्वत: अजून ही गोष्ट मनाला पटवू शकलेलो नाही. गेले दीड वर्ष माझ्या कामगिरीत सातत्य राहिलं आहे. आज मी ज्या ठिकाणी पोहोचलो आहे तो प्रवास आणि हे स्थान याबद्दल प्रचंड अभिमानास्पद वाटते आहे. भारतीय टेनिसपटू क्रमवारीत अव्वल स्थानी हे भारतीय टेनिससाठी आवश्यक आहे. देशवासीयांनी दोन दशकांहून अधिक अशा कारकीर्दीत वेळोवेळी मला पुरेपूर प्रेम आणि पाठिंबा दिला आहे. त्यांच्या सदिच्छा माझ्यासाठी अतिशय मोलाचे आहेत. माझ्यामते क्रमवारीत अव्वल स्थान हे माझ्याकडून त्यांच्याप्रति ऋण व्यक्त करण्यासारखं आहे’, अशा शब्दात रोहनने आपल्या भावना व्यक्त केल्या.
• ‘तुझा प्रचंड अभिमान वाटतो, तुझ्याइतकं या स्थानाचा दुसरा कोणीच दावेदार असू शकत नाही’, अशा शब्दात सानिया मिर्झाने रोहनचं कौतुक केलं आहे. ‘जागतिक क्रमवारीत अव्वल स्थान ही बिरुदावली तुला शोभून दिसते’, अशा शब्दांत सुमीत नागलने रोहनची प्रशंसा केली आहे.
• कारकीर्दीत रोहनच्या नावावर मिश्र दुहेरीचं एक जेतेपद आहे. २०१७ मध्ये फ्रेंच ओपन स्पर्धेत रोहनने कॅनडाच्या गॅब्रिएला डाब्रोव्हस्कीच्या बरोबरीने खेळताना जेतेपदावर नाव कोरलं होतं. पुरुष दुहेरीत, २०१० मध्ये अमेरिकन ओपन स्पर्धेत त्याला उपविजेतेपदावर समाधान मानावं लागलं होतं. गेल्या वर्षी याच स्पर्धेत इब्डेनबरोबर खेळताना जेतेपदाने निसटती हुलकावणी दिली होती.

• सामान्यीकरण (नॉर्मलायझेशन) चुकीच्या पद्धतीने झाल्याच्या आरोपांकडे दुर्लक्ष करून तलाठी भरती परीक्षेची अंतिम यादी जाहीर करण्यावर स्पर्धा परीक्षा समन्वय समितीने आक्षेप घेतला आहे. सामान्यीकरणात घोटाळा झाल्याचा विद्यार्थ्यांसह काही राजकीय पक्षांनीही केला होता. असे असताना मंगळवारी रात्री उशीर भूमी अभिलेख विभागाने उमेदवारांची निवड यादी जाहीर केली आहे.
• तलाठय़ांच्या सुमारे ४ हजार ६०० पदांसाठी ५ जानेवारीला सामान्यीकरण करून जिल्हानिहाय गुणवत्ता यादी आदिवासीबहुल जिल्हे वगळता प्रसिद्ध झाली. सामान्यीकरणामुळे ४८ उमेदवारांना २०० पेक्षा जास्त गुण मिळाल्याचे दिसून आले. यावर समन्वय समितीसह विरोधी पक्षांनी आक्षेप घेतला होता. मात्र मंगळवारी भूमी अभिलेख विभागाच्या संकेतस्थळावर अंतिम यादी जाहीर झाली. परीक्षेत घोटाळा झाल्याचे अनेक पुरावे दिले असतानाही चौकशी न करताच यादी जाहीर करण्यावर समन्वय समितीचे अध्यक्ष राहुल कवठेकर यांनी आक्षेप घेतला आहे.
• तीन टप्प्यांत ५७ सत्रांमध्ये झालेल्या परीक्षेत पहिल्या १५ उमेदवारांचे सरासरी गुण सामान्यीकरण सूत्रात वापरण्यात आले आहेत.
• पहिल्या क्रमांकाच्या काही उमेदवारांनी गैरप्रकार केल्याचा आरोप झाला आहे. 
• प्रामाणिक उमेदवारांच्या गुणांच्या आधारे सामान्यीकरण केल्यास गुणवत्ता यादीत बदलाची शक्यता असल्याचे उमेदवारांचे म्हणणे आहे.
• अशा उमेदवारांच्या गुणांच्या आधारे इतरांचे गुण काढणे चुकीचे असल्याचे समन्वय समितीचे म्हणणे आहे.
• निवड यादी जाहीर करण्याआधी आरोपांची चौकशी करण्याची मागणी झाली होती.

• राज्य शासनाच्या मोफत गणवेश योजनेअंतर्गत शालेय शिक्षण विभागाने राज्यातील विद्यार्थ्यांसाठी गणेशवाचे इयत्तानिहाय स्वरूप निश्चित केले आहे. त्यानुसार पहिली ते चौथीच्या मुलींना पिनो फ्रॉक, पाचवी ते सातवीच्या मुलींना शर्ट आणि स्कर्ट, आठवीच्या मुलींसाठी सलवाज कमीज ओढणी, तर पहिली ते सातवीच्या मुलांना हाफ शर्ट आणि हाफ पँट, तर आठवीच्या मुलांना हाफ शर्ट आणि फुल पँट असा गणवेश दिला जाणार आहे.
• शालेय शिक्षण विभागाने या बाबतचे शुद्धीपत्र प्रसिद्ध केले. शासन निर्णय प्रसिद्ध केला. राज्यातील शासकीय, स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या शाळांतील पहिली ते आठवीच्या विद्यार्थ्याना समग्र शिक्षा योजनेअंतर्गत एकसमान रंगांचे दोन गणवेश महाराष्ट्र प्राथमिक शिक्षण परिषदेतमार्फत देण्याचा निर्णय शालेय शिक्षण विभागाने शैक्षणिक वर्ष २०२३-२४पासून लागू केला. मात्र शैक्षणिक वर्ष २०२३०२४साठी या योजनेची अंमलबजावणी करण्याबाबत १८ ऑक्टोबर रोजी सूचना दिल्या होत्या. त्यानुसार स्काऊट गाईड विषयाला अनुरूप असेल असा आकाशी आणि गडद निळा असे रंग असलेला गणवेश असावा, मुलांना शर्ट-पँट, मुलींना सलवार कमीज, ओढणी, शर्टवर शोल्डर स्ट्रीप, दोन खिसे असावेत, असे स्पष्ट करण्यात आले होते.
• या पार्श्वभूमीवर शालेय शिक्षण विभागाकडून इयत्तानिहाय गणवेशाचे स्वरूप निश्चित करण्यात आले आहे. पहिली ते चौथीच्या मुलींना पिनो फ्रॉक, पाचवी ते सातवीच्या मुलींना शर्ट आणि स्कर्ट, आठवीच्या मुलींसाठी सलवाज कमीज ओढणी, तर पहिली ते सातवीच्या मुलांना हाफ शर्ट आणि हाफ पँट, तर आठवीच्या मुलांना हाफ शर्ट आणि फुल पँट असा गणवेश दिला जाणार आहे. नव्या स्वरुपाच्या गणवेशाची अंमलबजावणी शैक्षणिक वर्ष २०२४-२५पासून समग्र शिक्षा योजनेअंतर्गत करण्यात येणार असल्याचे स्पष्ट करण्यात आले आहे.

• सूर्यमालेत सूर्याला सर्वात जवळ असलेला बुध ग्रह आणि पृथ्वी नंतरचा मंगळ ग्रह २७ जानेवारी रोजी पहाटे सूर्योदयापूर्वी पूर्व क्षितिजावर युतीच्या रुपात नुसत्या डोळ्यांनी पाहता येणार आहे. या अनोख्या दृष्याचा आनंद घेण्याचे आवाहन विश्वभारती केंद्राचे प्रमुख प्रभाकर दोड यांनी केले.
• चंद्र आकाशात दररोज १२ अंश पुढे सरकत असल्याने दर महिन्याला प्रत्येक ग्रहाची आणि चंद्राची युती घडून येते. त्यामुळे आकाशात ग्रहाची ओळख सहज होत असते. चंद्राप्रमाणेच ग्रहसुद्धा ठराविक कालावधीत एकमेकांच्या जवळ येतात. बुध ग्रह सूर्याच्या जवळ आणि अंतर्ग्रह असल्याने केवळ सूर्योदयापूर्वी किंवा सूर्यास्तानंतर फार कमी वेळ या ग्रहाचे दर्शन घडते. दुर्बिणीतून या ग्रहाच्या चंद्राप्रमाणे विविध कला पाहता येतात. सध्या एकादशीच्या कलेप्रमाणे दिसेल. आकाशात लालसर रंगाचा मंगळ ग्रह लवकर लक्षात येत असल्याने त्याच आधारे बुध ग्रहाचे दर्शन अधिक सुलभ होईल, असे प्रभाकर दोड यांनी सांगितले.
• हे दोन्ही ग्रह सध्या धनु राशीत २२ व्या अंशावर आहेत. रात्री १० वाजता या दोन ग्रहांमधील अंतर सर्वात कमी असेल. असा हा अनोखा आकाश नजारा प्रत्येकाने आपल्या डोळ्यात साठवावा. याच प्रकारे मंगळ ग्रह येत्या २२ फेब्रुवारी रोजी शुक्र ग्रहाजवळ असेल, अशी माहिती प्रभाकर दोड यांनी दिली.

• राज्यातील नागरिकांसाठी १०८ रुग्णवाहिका जीवनदायिनी ठरली आहे. या सेवेत नवजात बालकांसाठी विशेष रुग्णवाहिका व ‘बोट’ रुग्णवाहिकांचा नव्याने समावेश करण्यात आला आहे. सद्यस्थितीत १०८ सेवेद्वारे ९३७ रुग्णवाहिका राज्याच्या विविध भागात कार्यरत असून त्यात आणखी ८१९ रुग्णवाहिकांची वाढ केली जाणार आहे. १७५६ रुग्णवाहिका राज्याच्या विविध भागात सेवा देणार आहेत.
• गेल्या १० वर्षात राज्यातील असंख्य रुग्णांना १०८ रुग्णवाहिकेचा लाभ झाला. अनेक नवजात बालकांचा जन्म देखील रुग्णवाहिकेत झाला. समुद्र, व नद्यांमध्ये बुडून मृत्युमुखी पडणाऱ्या नागरिकांची वाढती संख्या लक्षात घेता नव्याने ३६ ‘बोट’ रुग्णवाहिका विविध अपघाती समुद्र किनारे व नदी पात्रांमध्ये तैनात होणार आहेत. त्याचबरोबर नवजात शिशूंसाठी २५ रुग्णवाहिका नव्याने येणार आहेत. दहा वर्षांपूर्वी १०८ रुग्णवाहिका सुरू करण्यासाठी निविदा काढण्यात आली होती. त्याचा सर्व भांडवली खर्च शासनाच्यावतीने करण्यात आला होता.
• नवीन निविदेनुसार ५१ टक्के भांडवली खर्च सेवा पुरवठा करणाऱ्या संस्थेला करावा लागेल. त्यामुळे सदर निविदा १० वर्षांसाठी काढण्यात आली आहे. रुग्णवाहिकांसाठी सद्यस्थितीत प्रतिमहिना ३३ कोटी रुपये शासनाला खर्च करावे लागतात. रुग्णवाहिकेच्या वाढत्या संख्येमुळे प्रती महिना ६३ कोटी रुपये शासनाला खर्च करावे लागतील. एकंदरीतच अतिरिक्त ३० कोटी प्रती महिना शासनाला खर्च करावा लागणार आहे. रुग्णवाहिकेची संख्या वाढल्याने १०८ क्रमांकावर संपर्क साधल्यावर रुग्णवाहिकेचा प्रतिसाद देण्याची वेळ कमी होईल.

अशी आहे रुग्णवाहिकांची संख्या

• सध्या १०८ रुग्णवाहिकेच्या सेवेमध्ये २३३ ‘ॲडव्हान्स लाईफ सपोर्ट’, ७०४ ‘बेसिक लाईफ सपोर्ट’, ३३ दुचाकी रुग्णवाहिका कार्यरत आहेत. नव्यामध्ये २२ ‘ॲडव्हान्स लाईफ सपोर्ट’, ५७० ‘बेसिक लाईफ सपोर्ट’, दुचाकी रुग्णवाहिका १६३, २५ नवजात शिशुंसाठी रुग्णवाहिका आणि ३६ ‘बोट’ रुग्णवाहिका वाढणार आहेत.

• डोनाल्ड ट्रम्प यांनी अमेरिकेच्या अध्यक्षपदाच्या उमेदवारीसाठी रिपब्लिकन पक्षांतर्गत निवडणूक ‘न्यू हॅम्पशायर रिपब्लिकन प्रायमरी’मध्ये भारतीय वंशाच्या अमेरिकन निक्की हेली यांचा पराभव केला. ट्रम्प यांनी रिपब्लिकन पक्षाकडून आपल्या उमेदवारी निश्चितीच्या दिशेने आणखी एक पाऊल टाकले आहे. अमेरिकेच्या अध्यक्षपदासाठी ५ नोव्हेंबरच्या निवडणुकीत जो बायडेन यांच्याशी ट्रम्प यांची पुन्हा संभाव्य अंतिम लढत होण्याची चिन्हे आहेत.
• तीन चतुर्थाश मतांच्या मोजणीसह ट्रम्प ५५ ते ४४ टक्क्यांनी आघाडीवर आहेत. आतापर्यंत केवळ दोन राज्यांमध्ये अशा निवडणुकांचे मतदान झाले असले तरी, ट्रम्प यांच्या मंगळवारच्या प्राथमिक विजयाने रिपब्लिकन पक्षावरील त्यांचे वर्चस्व अधोरेखित केले. ट्रम्प यांनी गेल्या आठवडय़ात आयोवाच्या ‘कॉकस’मध्ये दणदणीत विजय मिळवला होता. ट्रम्प यांच्याविरुद्ध ९१ गुन्हेगारी स्वरूपाचे आरोप आहेत. त्यात २०२० च्या अध्यक्षीय निवडणूक उधळून लावण्याचा प्रयत्न केल्याचाही आरोप आहे. असे असताना त्यांनी मिळवलेला हा विजय उल्लेखनीय आहे.
• परंतु दक्षिण कॅरोलिनाचे माजी प्रांतपाल आणि संयुक्त राष्ट्रातील राजदूत, ५२ वर्षीय हॅली यांनी मंगळवारी रात्री समर्थकांना एक धडाकेबाज भाषण देऊन लढण्याची शपथ घेतली. त्यांनी ट्रम्प यांच्या मानसिक तंदुरुस्तीवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आणि रिपब्लिकनांना इशारा दिला की ट्रम्प यांना अध्यक्षपदासाठी पुन्हा उमेदवारी दिल्यास पक्षाचा पराभव होईल.

---

चालू घडामोडी आणि दिनविशेष - 25 जानेवारी 2023

25 जानेवारी चे दिनविशेष पाहण्यासाठी (येथे क्लिक करा)