चालू घडामोडी आणि दिनविशेष - 16 जानेवारी 2024

• आशियाई क्रीडा स्पर्धेत महाराष्ट्रातील खेळाडूंनी उल्लेखनीय कामगिरी केली. मात्र ऑलिम्पिक स्पर्धेत राज्याची चांगली कामगिरी दिसावी, म्हणून विशेष प्रयत्न करणे गरजेचे असल्याची भावना राज्य शासनाची झाली आहे. त्यासाठी आठ मुद्दे अधोरेखित करण्यात आले आहे. खेळ व खेळाडू, पायाभूत सुविधा, क्रीडा मार्गदर्शन व प्रशिक्षण, स्पर्धा आयोजन, क्रीडा विज्ञान व वैद्यकशास्त्र, प्रोत्साहन व पुरस्कार, करिअर मार्गदर्शन, देशी विदेशी संस्थांच्या सहयोगाने विकास उपक्रम या बाबी महत्त्वपूर्ण ठरतात. त्यावर भर देत खेळाडू केंद्रित प्रशिक्षण कार्यक्रम तयार होणार आहे.
• या कार्यक्रमासाठी बारा ऑलिम्पिक क्रीडा प्रकारांची निवड करण्यात आली आहे. अँथेलाटिक्स , बॅडमिंटन, बॉक्सिंग, वेटलिफ्टींग, हॉकी, कुस्ती, आर्चरी, शूटिंग, रोईंग, सेलिंग, लॉन टेनिस व टेबल टेनिस या क्रीडा प्रकारावर लक्ष केंद्रित करण्यात येणार आहे. त्यासाठी राज्य पातळीवर हाय परफॉर्मन्स सेंटर, विभागीय पातळीवर स्पोर्ट्स एक्सेलेन्स सेंटर तर जिल्हा पातळीवर क्रीडा प्रतिभा विकास अशी क्रीडा विकासाची त्रीस्तरीय यंत्रणा उभारण्याचे ठरले. हेच मिशन लक्ष्यवेध होय. त्यासाठी सोळा कोटी रुपयाची तरतूद करण्यात आली आहे. तसेच जिल्हा नियोजन समितीकडून दहा टक्के रक्कम मिळणार. ऑलिम्पिक व आंतरराष्ट्रीय पदके मिळविण्याचे ध्येय ठेवण्यात आले आहे.
• आंतरराष्ट्रीय दर्जाच्या २४० खेळाडूंसाठी सहा ठिकाणी, राष्ट्रीय दर्जाच्या ७४० खेळाडूंसाठी ३७ ठिकाणी तर राज्य दर्जाच्या २७६० खेळाडूंसाठी १३८ ठिकाणी विविध क्षमतेची विकास केंद्र स्थापन करण्यात येणार आहे. क्रीडा व युवक सेवा आयुक्त हे या अनुषंगाने विविध करार, निविदा, आर्थिक सहाय्य, कंत्राटी मनुष्यबळ आदी बाबत नियंत्रण ठेवतील. कार्यक्रम, खेळाडू, प्रशिक्षक,झालेली कामगिरी, खर्च याबाबत शासन दर तीन महिन्यांनी आढावा घेणार.

• भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळाच्या (बीसीसीआय) मुख्य निवड समितीमध्ये आगामी काळात बदल दिसू शकतात. बीसीसीआयने राष्ट्रीय निवडकर्ता पदासाठी अर्ज मागवले आहेत. अजित आगर यांच्या नेतृत्वाखालील निवड समितीमध्ये एकूण पाच सदस्य आहेत. सध्या एकही जागा रिक्त नाही. त्याचबरोबर एकाही सदस्याचा कार्यकाळ पूर्ण झालेला नाही. अशा स्थितीत सध्याच्या निवड समितीतील कोणाला तरी बाहेरचा रस्ता दाखवला जाऊ शकतो, असे मानले जात आहे.
• बीसीसीआयने या पदासाठी काही अटीशर्ती ठेवल्या आहेत. बोर्डाने म्हटले आहे की, निवडकर्ता पदासाठी सात कसोटी आणि ३० प्रथम श्रेणी सामने खेळण्याचा अनुभव असणे आवश्यक आहे. या पदासाठी २५ जानेवारीपर्यंत अर्ज भरता येतील. इच्छुकांनी २५ रोजी सायंकाळी ६ वाजेपर्यंत अर्ज करावेत. अर्ज प्राप्त झाल्यानंतर, बीसीसीआय शॉर्टलिस्ट केलेल्या अर्जदारांना मुलाखतीसाठी बोलावेल. आत्तापर्यंत, मुलाखतीची तारीख निश्चित केलेली नाही.

निवड समितीमध्ये कोण आहेत?

• सध्याच्या निवड समितीमध्ये अजित आगरकर मुख्य निवडकर्ता आहेत. त्याच्याबरोबर माजी सलामीवीर फलंदाज शिव सुंदर दास, माजी वेगवान गोलंदाज सुबार्तो बॅनर्जी, सलील अंकोला आणि माजी फलंदाज श्रीधरन शरथ आहेत. आगरकर वगळता कोणत्याही एका व्यक्तीला नारळ दिला जाऊ शकतो. यात काही सदस्यांना या निवड समितीत खूप कालावधी झाला आहे.

उत्तर विभागातील सदस्य नाही

• बीसीसीआय निवड समितीमध्ये सलील अंकोला यांना काढले जाऊ शकते, अशी चर्चा सध्या क्रिकेट वर्तुळात सुरू आहे. माध्यमांमध्ये अंकोला यांचे नाव पुढे आले आहे. तो निवड समितीमध्ये पश्चिम विभागाचे प्रतिनिधित्व करतो. समितीत या भागातील दोन सदस्य आहेत. आगरकरही पश्चिमेकडील प्रदेशातून येतात. अशा स्थितीत अंकोला यांना पदावरून पायउतार व्हावे लागू शकते. सध्या उत्तर विभागातून निवड समितीमध्ये कोणीही नाही. अशा परिस्थितीत या क्षेत्रातून कोणाची तरी निवड समितीत वर्णी लागू शकते. अजित आगरकरपूर्वी चेतन शर्मा मुख्य निवडकर्ता होते. स्टिंग ऑपरेशननंतर त्यांना आपल्या पदाचा राजीनामा द्यावा लागला होता.

• शालेय पोषण आहाराच्या माध्यमातून मुलांना सकस आहार देऊन त्यांची शाळेतील उपस्थिती नियमित करण्याचा हेतू आहे. आता नवा हेतू ठेवण्यात आला आहे. सध्या या आहारात तांदळापासून बनलेल्या पाककृतीच्या स्वरूपात लाभ मिळतो. आता नाविन्यपूर्ण उपक्रम आला. नियमित आहार देतानाच अतिरिक्त पूरक पौष्टिक आहार मुलांना द्यावा, असे प्राथमिक शिक्षण विभागास वाटते. कृषी विभागानेही तशी विनंती केली आहे.
• अंडी उत्पादक शेतकऱ्यांना स्थानिक बाजारपेठ मिळण्यासाठी पंतप्रधान पोषण शक्ती निर्माण योजनेत अंड्यांचा समावेश करण्याची विनंती कृषी खात्याने केली. उच्च प्रथिने, उष्मांक, जीवनसत्वे, कॅल्शियम, कार्बोहाइड्रेट अंड्यात असल्याने त्यामुळे विद्यार्थ्यांची वाढ चांगली होईल. रोगप्रतिकार शक्ती वाढेल. या भावनेने नियमित आहार देतानाच अंडी, केळी पोषण आहारात उपलब्ध करून देण्याचा निर्णय शिक्षण खात्याने घेतला आहे.
• आठवड्यातून एक दिवस अंडी मिळतील. अग्रिम अनुदान म्हणून या जानेवारीत प्रतिविद्यार्थी प्रतिआठवडा एका अंड्यामागे पाच रुपये लागू झाले आहे. ग्रामीण भागात शाळा व्यवस्थापन समितीने स्थानिक बाजारपेठेतून अंडी खरेदी करावी. बुधवार किंवा शुक्रवारी उकळलेले अंडे, अंडा पुलाव किंवा अंडा बिर्याणी या स्वरूपात द्यावे. जे विद्यार्थी शाकाहारी आहेत त्यांना केळी अथवा स्थानिक फळ उपलब्ध करून द्यायचे आहे. याची अंमलबजावणी पात्र शाळेतून नियमित होईल, याबाबत प्राथमिक शिक्षणाधिकारी यांना घ्यायची आहे. या उपक्रमाची जनजागृती विविध माध्यमातून करण्याची सूचना आहे. विद्यार्थ्यांना लाभ दिला मात्र त्याची नोंद पोर्टलवर केली नसल्यास त्याचे अनुदान मिळणार नसल्याचेही स्पष्ट करण्यात आले आहे. वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी नियमित वाटप होत आहे अथवा नाही, याची खातरजमा वारंवार भेट देऊन करायची आहे. या निर्णयामुळे विद्यार्थ्यांना नियमित पौष्टिक आहार व सोबतच अंडा बिर्याणीही मिळणार आहे.

• अरबी समुद्रात तयार झालेल्या चक्रीवादळाने राज्यात अवकाळी पावसाची स्थिती निर्माण केली. शेतकऱ्यांसाठी नुकसानदायक ठरणारा हा पाऊस आता थांबला आहे. मात्र, पाऊस परतताच पुन्हा एकदा भारतीय हवामान खात्याने थंडीच्या आगमनाचे संकेत दिले आहेत. उत्तर भारतात अजूनही थंडीची लाट कायम आहे. उत्तरेकडून येणारे थंड वारे राज्यातील थंडीसाठी कारणीभूत ठरणार आहेत. मध्य आणि पूर्व भारतात येत्या ४८ तासात तापमानात घट होणार आहे. पुढील दोन दिवसात मध्य आणि पूर्व भारतातील तापमानात दोन ते तीन अंश सेल्सिअसने घट होण्याची शक्यता खात्याने वर्तवली आहे.
• राज्याच्या विविध भागात किमान तापमानात घट होण्याची शक्यता असल्याने महाराष्ट्रात येत्या १९ जानेवारीनंतर थंडीची लाट येण्याची शक्यता आहे. कमाल तापमान देखील कमी होण्याची शक्यता असून २५ जानेवारीपर्यंत थंडी अधिक राहील, असा अंदाज हवामान खात्याने व्यक्त केला आहे. राज्यात उशिराने थंडीची सुरुवात झाली. मात्र, गुलाबी थंडीचा आनंद फार काळ टिकला नाही आणि अवकाळी पावसाने ठाण मांडले. या पावसाने शेतकऱ्याचेही मोठे नुकसान केले. अवकाळी पावसाचे सावट सध्या दूर झाले आहे आणि पुन्हा एकदा थंडीची आनंदवार्ता मिळाली आहे.
• राज्यातील हवामानात सध्या कोणताही बदल नसून हवामान कोरडे राहणार आहे. थंडीचा परिणाम विदर्भात देखील जाणवणार आहे आणि विदर्भातील थंडीसाठी मध्यप्रदेशकडून येणारे थंड वारे कारणीभूत आहेत. त्यामुळे येथेही येत्या दोन-तीन दिवसात किमान तापमानात घट होण्याची शक्यता आहे. परिणामी येथेही थंडीची चाहूल जाणवेल. महाराष्ट्रच नाही तर संपूर्ण देशभरातच थंडीचा पारा घसरणार आहे. पुढील तीन दिवस उत्तरेकडे थंडीची लाट दिसून येणार आहे. मध्य आणि पूर्व भारतात येत्या ४८ तासात दोन ते तीन अंश सेल्सिअसने तापमानात घट दिसून येईल. दरम्यान मंगळवारपर्यंत पुन्हा एकदा नवीन वेस्टर्न डिस्टर्बन्स तयार होऊ शकतो आणि त्यानंतर देशातील हवामानात बदल घडून येऊ शकतो, असाही अंदाज भारतीय हवामान खात्याने वर्तवला आहे.

• दावोसमधील ‘जागतिक आर्थिक परिषदे’त महाराष्ट्राच्या सहभागासाठी महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळाकडून ३४ कोटी रुपयांच्या खर्चाचे नियोजन करण्यात आले आहे.
• आजपासून सुरू होणाऱ्या या परिषदेतील जागेचे आरक्षण, दालनाची उभारणी यासह शिष्टमंडळात सहभागी होणाऱ्या सदस्यांचा व्हिजा, विमान प्रवास, निवास, स्थानिक प्रवास खर्च व सुरक्षेसाठी १८ कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे. गतवर्षी या दौऱ्यावर एमआयडीसीने ३२ कोटी ३१ लाख रुपये खर्च केला होता. यात मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि त्यांच्या शिष्टमंडळातील काही सदस्यांच्या चार्टर्ड विमान प्रवासासाठी एक कोटी ८९ लाख रुपये मोजण्यात आले होते.
• १५ ते १९ जानेवारी दरम्यान दावोस येथे या जागतिक आर्थिक परिषदेची वार्षिक बैठक होणार आहे. या निमित्ताने महाराष्ट्र सरकारकडून सहभागी होणाऱ्या शिष्टमंडळाच्या खर्चाचा मोठा भार हा महाराष्ट्र अैाद्याोगिक विकास महामंडळाकडून उचलला जातो. परिषदेत महाराष्ट्र सरकारकडून जागेचे आरक्षण, दालनाची उभारणी, डिझाइन, सजावट, भोजन व्यवस्था तसेच आनुषंगिक बाबींसाठी भारतीय उद्योग परिसंघाची (कॉन्फेडरेशन ऑफ इंडियन इंडस्ट्री) नियुक्ती करण्यात आली आहे. या परिषदेत महाराष्ट्र सरकारचे पॅव्हेलियन आरक्षित करण्यासाठी यापूर्वीच चार कोटी रुपयांची मान्यता महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळाकडून देण्यात आली आहे. याशिवाय दालनाची उभारणी तसेच सजावट, डिझाइन, भोजन व्यवस्थेसाठी यंदा १५ कोटी ९३ लाख रुपयांच्या खर्चास मंजुरी देण्यात आल्याची माहिती विश्वसनीय सूत्रांनी ‘लोकसत्ता’ला दिली. यात पॅव्हेलियनमधील खानपान व्यवस्थेसाठी सव्वाकोटी रुपयांचा खर्च अपेक्षित आहे.

गतवर्षीचा खर्च…

• महाराष्ट्र पॅव्हेलियन – १६,३०,४१,८२० रु.
• मुख्यमंत्री शिष्टमंडळाचा प्रवास – ७,२७,३२,४०१ रु.
• स्टेट डिनर – १,९२,६७,३३० रु.
• भेटवस्तू, प्रसिद्धी साहित्य इत्यादी – ६,३०,४३६ रु.
• सुरक्षा – ६०,४१,६३१ रु.
• स्थानिक वृत्तपत्रांमधील प्रसिद्धी – १,६२,९२,६३० रु.
• आंतरराष्ट्रीय प्रसिद्धी – २,००,५०,००० रु.
• चार्टर्ड विमान – १,८९,८७१३५ रु.
• फोटोग्राफी, व्हिडीओग्राफी – ६१,२३,००० रु.
• एकूण खर्च – ३२,३१,७६,४६३ रु

चालू घडामोडी आणि दिनविशेष - 16 जानेवारी 2021

16 जानेवारी चे दिनविशेष पाहण्यासाठी (येथे क्लिक करा)