चालू घडामोडी आणि दिनविशेष - 15 मार्च 2024

Chalu Ghadamodi - 15 March 2024

• 11 मार्च 2024 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नवी दिल्लीतील भारतीय कृषी संशोधन संस्थेत सशक्त नारी-विक्षित भारत कार्यक्रमांतर्गत नमो ड्रोन दीदी योजना सुरू केली.
• या योजनेचे उद्दिष्ट ग्रामीण महिलांना कृषी ड्रोन प्रदान करून आणि त्यांना कृषी उद्देशांसाठी ड्रोन पायलट बनण्याचे प्रशिक्षण देऊन सक्षम बनवणे आहे.
• नमो ड्रोन दीदी योजनेंतर्गत, 15,000 महिलांच्या नेतृत्वाखालील स्वयं-सहायता गटांना (SHGs) पीक निरीक्षण, खत फवारणी आणि बियाणे पेरणी यांसारख्या महत्त्वपूर्ण कामांमध्ये मदत करण्यासाठी कृषी ड्रोन प्राप्त होतील.
• या उपक्रमामुळे महिलांना केवळ रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होत नाहीत तर आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या एकत्रीकरणाद्वारे कृषी उत्पादकताही वाढते.

• एका महत्त्वपूर्ण हालचालीमध्ये, चीनच्या संसदेने 13 मार्च 2023 रोजी स्टेट कौन्सिल ऑर्गेनिक कायद्यात सुधारणा करून कम्युनिस्ट पक्षाला राज्य परिषद, चीनच्या मंत्रिमंडळावर प्रभावीपणे अधिक कार्यकारी नियंत्रण दिले.
• बीजिंगमधील नॅशनल पीपल्स काँग्रेसच्या शेवटच्या दिवशी प्रचंड बहुमताने मंजूर झालेली ही दुरुस्ती 1982 नंतर कायद्याची पहिली सुधारणा आहे.
• सुधारित कायदा हा चीनचे पंतप्रधान ली कियांग यांच्या नेतृत्वाखालील राज्य परिषदेचे कार्यकारी अधिकार हळूहळू नष्ट करणाऱ्या उपाययोजनांच्या मालिकेतील नवीनतम आहे.
• राज्य परिषद नाममात्र चीनच्या 21 सरकारी मंत्रालये आणि स्थानिक सरकारांवर देखरेख करते.
• तथापि, कायदेतज्ज्ञांनी असे सुचवले आहे की ही दुरुस्ती राज्यातून पक्षाच्या हातात अधिक सत्ता हस्तांतरित करण्याची प्रवृत्ती चालू ठेवते आणि सरकारला पक्षाच्या निर्देशांची निष्ठापूर्वक अंमलबजावणी करण्यास सोडते.

• स्मॉल इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडिया (SIDBI) ने ग्रीन क्लायमेट फंड (GCF) कडून, USD 120 दशलक्ष मूल्याच्या अवाना सस्टेनेबिलिटी फंड (ASF) या पहिल्या अँकर केलेल्या प्रकल्पासाठी मंजुरी मिळवून एक महत्त्वपूर्ण टप्पा गाठला आहे.
• 5 मार्च, 2024 रोजी किगाली, रवांडा येथे GCF च्या 38 व्या मंडळाच्या बैठकीत बंद करण्याची घोषणा करण्यात आली, जिथे GCF ने निधीमध्ये USD 24.5 दशलक्ष गुंतवण्याचे वचन दिले.
• ASF प्रकल्पाचे प्राथमिक उद्दिष्ट भारतातील हवामान उपाय आणि शाश्वतता चालविण्यासाठी तंत्रज्ञानाच्या नेतृत्वाखालील नवकल्पना वापरणाऱ्या प्रारंभिक टप्प्यातील कंपन्यांमध्ये गुंतवणूक करणे हे आहे.
• या निधीच्या अपेक्षित परिणामांमध्ये भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या असुरक्षित क्षेत्रांमध्ये हवामान बदल कमी करणे, अनुकूलन करणे आणि लवचिकता वाढवणे यामध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान समाविष्ट आहे.

• मनोहर लाल खट्टर यांनी 13 मार्च 2024 रोजी हरियाणाच्या मुख्यमंत्रीपदाचा राजीनामा दिला, राज्यात नवीन राजकीय संकट आले.
• भारतीय जनता पक्ष (भाजप) विधिमंडळ पक्षाने त्वरेने नायब सैनी यांची नवीन मुख्यमंत्री म्हणून निवड केली, त्यांनी त्याच दिवशी पदाची शपथ घेतली.
• राज्यातील एक ओळखीचा चेहरा असलेल्या सैनी यांचा भाजपमध्ये दीर्घ आणि वचनबद्ध प्रवास आहे, त्यांनी गेल्या तीन दशकांमध्ये विविध महत्त्वाच्या पदांवर काम केले आहे.
• भाजपसोबतच्या त्यांच्या सहवासात, सैनी यांनी अनेक प्रमुख पदे भूषवली आहेत, त्यांची नेतृत्व क्षमता आणि पक्षाप्रती समर्पणाचे प्रदर्शन केले आहे.
• 2009 मध्ये, त्यांनी भाजप किसान मोर्चा (हरियाणा) चे राज्य सरचिटणीस म्हणून काम केले आणि त्यानंतर 2012 मध्ये त्यांची अंबाला भाजपचे जिल्हाध्यक्ष म्हणून नियुक्ती करण्यात आली.
• या पदांमुळे सैनी यांना पक्षाची संरचनात्मक परिसंस्था मजबूत करण्यास आणि तळागाळातील लोकांशी जोडले गेले.

• फ्रान्सचे अध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांनी नवीन कायदे आणण्याची योजना जाहीर केली आहे जी आयुष्याच्या शेवटच्या आजारांना तोंड देत असलेल्या प्रौढांसाठी “मृत्यूसाठी मदत” कायदेशीर करेल.
• हा महत्त्वाचा निर्णय फ्रान्समधील जीवनाच्या शेवटच्या पर्यायांसाठी भक्कम सार्वजनिक समर्थन दर्शविणाऱ्या गेल्या वर्षीच्या अहवालानंतर घेतला आहे.
• प्रस्तावित विधेयक, मे महिन्यात नॅशनल असेंब्लीला सादर केले जाणार आहे, सहाय्यक मृत्यूच्या देशाच्या दृष्टीकोनात महत्त्वपूर्ण बदल दर्शविते.

 १५ मार्च चे दिनविशेष पाहण्यासाठी (येथे क्लिक करा)

Chalu Ghadamodi - 15 March 2023

• जिओ सिनेमाने सूर्यकुमार यादव यांची नवीन ब्रँड अ‍ॅम्बेसेडर म्हणून नियुक्ती केली आहे. नवीन करारामध्ये सूर्यकुमार यादव ब्रँड अ‍ॅम्बेसेडर असलेले अनेक उपक्रम आणि सोशल मीडिया सहयोग यांचा समावेश असेल. जे क्रिकेटचे प्रदर्शन करणाऱ्या डिजिटल स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्मचा दृष्टीकोन वाढवू शकतात.
• ब्रँड अ‍ॅम्बेसेडर म्हणून नियुक्त झाल्यानंतर सूर्यकुमार यादव म्हणाला, “मला इंडियन प्रीमियर लीगच्या आगामी हंगामासाठी जिओ सिनेमा सोबत सहयोग करताना आनंद होत आहे. जिओ सिनेमा त्याच्या जागतिक दर्जाच्या सादरीकरणासह जगभरातील क्रीडा चाहत्यांसाठी डिजिटल पाहण्याचा अनुभव बदलत आहे, जे स्वस्त आणि सुलभ आहे. डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर सतत नवनवीन घडामोडी घडत असल्याने, ही चाहत्यांची पसंतीची निवड झाली आहे, मी या रोमांचक भागीदारीची वाट पाहत आहे.”
• Viacom18 स्पोर्ट्सचे सीईओ अनिल जयराज म्हणाले, “आम्ही ज्या गुणांसाठी उभे आहोत, त्याच गुणांचे प्रतिनिधित्व सूर्यकुमार यादव करतो. जागतिक दर्जाचे नावीन्य, अतुलनीय रोमांच आणि चाहत्यांना मनोरंजन आणि गुंतवून ठेवण्याची गरज आहे. टाटा आयपीएलचे आमचे सादरीकरण सूर्यकुमारची 360-डिग्री बॅटिंगची धमाकेदार शैली दर्शवेल, ज्यामुळे ग्राहकांना प्रवेश, परवडणारीता आणि भाषेच्या मर्यादांशिवाय संपूर्ण नऊ-यार्ड गेम डिजिटलवर पाहता येईल.”
• जिओ सिनेमा ही Viacom18 च्या मालकीची भारतीय ओटीटी स्ट्रीमिंग सेवा आहे, जी ५ सप्टेंबर २०१६ रोजी लाँच झाली होती. या घडामोडीपूर्वी, या महिन्याच्या सुरुवातीला, मुंबई इंडियन्स (MI) च्या फलंदाजाला TIGC, द इंडियन गॅरेज कंपनीच्या D2C मेन्स वियर कंपनीने ब्रँड अ‍ॅम्बेसेडर म्हणूनही नियुक्त केले होते. सूर्यकुमार यादव या आठवड्याच्या अखेरीस शुक्रवारी, १७ मार्च रोजी मुंबईतील वानखेडे स्टेडियमवर ऑस्ट्रेलियाविरुद्धच्या तीन सामन्यांच्या मालिकेतील पहिल्या एकदिवसीय सामन्यात दिसणार आहे.

• वर्ल्ड इकोनॉमिक फोरमने २०२३ मधल्या जागतिक युवा नेत्यांच्या यादीत शिवसेना (उद्धव बाळासाहेब ठाकरे गट) नेते यांच्यासह ७ भारतीय तरुणांचा समावेश केला आहे. या यादीत समाविष्ट केलेल्या भारतीयांमध्ये टीव्हीएस मोटरचे व्यवस्थापकीय संचालक सुदर्शन वेणू, जिओ हॅप्टिक टेक्नोलॉजीजचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आकृत वैश, बायोझिनचे सीईओ बी. जोसेफ, भारतीय जनता पार्टीच्या युवा मोर्चाचे उपाध्यक्ष मधुकेश्वर देसाई आणि पॉलिसी ४.० रिसर्च फाऊंडेशनच्या सीईओ तन्वी रत्ना यांचा समावेश करण्यात आला आहे.
• जागतिक आर्थिक परिषदेने यावर्षी ४० वर्षांपेक्षा कमी वय असलेल्या युवा नेत्यांची यादी जाहीर करताना म्हटलं आहे की, हे तरुण संवाद करण्यास सक्षम आहेत. सक्षम कृत्रिम बुद्धिमत्तेपासून ते आर्थिक समावेशापर्यंत तसेच इतर अनेक महत्त्वाच्या कार्यांमध्ये सहभागी आहेत. यातले अनेक सदस्य नोबेल पारितोषिक विजेते, राष्ट्र प्रमुख, फॉर्च्यून ५०० कंपन्यांचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आणि ग्रॅमी पुरस्कार विजेते बनले आहेत.
• १२० देशांमध्ये तरुणांचा समावेश : World Economic Forum ने म्हटलं आहे की, या वर्षाच्या यादीत १०० युवा नेत्यांचा समावेश करण्यात आला आहे जे राजकीय, नाविन्यपूर्ण उपक्रम, परिवर्तनात्मक संशोधनासारख्या गोष्टींमध्ये सहभागी असलेले, भविष्यवादी विचारसरणी असलेल्या कार्यकर्त्यांचा समावेश करण्यात आला आहे. यामध्ये १२० देशांमधल्या तरुणांचा समावेश करण्यात आला आहे.

• आरोप-प्रत्यारोपांच्या संघर्षमय वातावरणातही मंगळवारी राज्यसभेत हलके-फुलके क्षण सदस्यांना अनुभवता आले. दोन भारतीय चित्रनिर्मितींना प्रतिष्ठेचा ऑस्कर पुरस्कार मिळाल्याबद्दल वरिष्ठ सभागृहात पुरस्कारविजेत्यांचे कौतुक करण्यात आले. इथेही अभिनंदनाच्या भाषणात विरोधी पक्षनेते मल्लिकार्जुन खरगे यांनी भाजपला टोमणा मारण्याची संधी सोडली नाही.
• ‘या पुरस्कारांचे श्रेय मोदींनी घेऊ नये.. पहिल्यांदाच भारतीय चित्रनिर्मितीला ऑस्कर पुरस्कार मिळाला आहे. दोन्ही पुरस्कारांचे मानकरी दक्षिण भारतीय असून त्यांचा मला अभिमान वाटतो. मला इथे भाजपला एकच विनंती करायची आहे की, या पुरस्कारांचे श्रेय त्यांनी घेऊ नये. नाही तर म्हणाल की, कविता आम्हीच लिहिली, नृत्य दिग्दर्शन आम्हीच केले, मोदींनी हा चित्रपट दिग्दर्शित केला..’, असे खरगे मिश्कीलपणे म्हणाले.
• खरगेंनी केलेली ही गंमत सत्ताधारी पक्षाच्या सदस्यांनी मनावर घेतली नाही, उलट त्यांनीही खरगेंच्या विनोदाला भरभरून दाद दिली. पीयूष गोयल, भूपेंद्र यादव, एस. जयशंकर, मनसुख मंडाविया या केंद्रीय मंत्र्यांसह राज्यसभेचे सभापती जगदीप धनखडही सभागृहातील हास्यकल्लोळात सहभागी झाले. ‘आर. आर. आर.’ या तेलुगु चित्रपटातील ‘नाटू नाटू’ या गाण्यासह ‘एलिफंट विस्परर’ या माहितीपटाला ऑस्कर पुरस्काराने गौरवण्यात आले. जागतिक स्तरावरील प्रतिष्ठेचा हा पुरस्कार पहिल्यांदाच भारतीय चित्रनिर्मितीला मिळाला आहे. राज्यसभेत मंगळवारी शून्य प्रहरामध्ये दोन्ही बाजूंच्या सदस्यांनी ऑस्करविजेत्यांचे अभिनंदन केले.

• महाराष्ट्रातील सुमारे १८ लाख शासकीय आणि निमशासकीय कर्मचारी संपावर गेले आहे. आपल्या विविध मागण्यासाठी कर्मचारी संघटनांनी एकत्र येत हा संप पुकारला आहे. जुनी पेन्शन योजना पुन्हा लागू करण्याची मागणी कर्मचाऱ्यांनी केली आहे. सोमवारी कर्मचारी संघटनेच्या समितीने मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्याशी चर्चा केली होती.
• पण या चर्चेतून कर्मचाऱ्यांच्या मागण्यांबाबत कोणताही तोडगा निघाला नाही. त्यामुळे शासकीय कर्मचारी संघटनांनी १४ मार्चपासून संपावर जाण्याची घोषणा केली. महाराष्ट्रातील विविध शासकीय कार्यालयातील जवळपास १८ लाख कर्मचारी संपावर गेले आहे. एवढ्या मोठ्या संख्येनं कर्मचारी संपावर गेल्यानंतर सरकारी कामाचा फज्जा उडाला आहे.
• अशी एकंदरीत स्थिती असताना १८ लाख कर्मचाऱ्यांच्या या संपात फूट पडली आहे. प्राथमिक शिक्षक संघ, महाराष्ट्र राज्य या संघटेनेनं संपातून माघार घेतली आहे. याबाबतची माहिती प्राथमिक शिक्षक संघाचे अध्यक्ष संभाजी थोरात यांनी ‘टीव्ही ९ मराठी’शी बोलताना दिली. या संघटनेत राज्यभरात जवळपास अडीच लाख कर्मचारी आहेत.

• जुन्या निवृत्तीवेतनासह अन्य मागण्यांसाठी शासकीय, निमशासकीय, जिल्हा परिषद, महापालिका, शिक्षक संघटनांनी मंगळवारपासून बेमुदत संपाला सुरुवात केल्यावर जनतेचे हाल सुरु झाले असून बहुतांश शासकीय सेवा ठप्प झाल्या आहेत. काही महापालिकांमध्ये अधिकारी व कंत्राटी कर्मचाऱ्यांकडून कामकाज सुरळीत ठेवण्याचे प्रयत्न सुरु असले तरी जिल्हा परिषदा, स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या व अनुदानित शाळा-महाविद्यालये, उपप्रादेशिक परिवहन कार्यालये आणि अनेक शासकीय रुग्णालयांमधील आंतररुग्ण सेवेचाही बोजवारा उडाला आहे.
• प्रचंड आर्थिक बोजामुळे जुन्या निवृत्तीवेतन योजनेची मागणी मान्य करणे अशक्य असले तरी शिक्षक आणि अन्य कर्मचारी संघटनांशी मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि उपमुुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या पातळीवर तोडग्यासाठी चर्चा सुरु आहे.
• राजपत्रित अधिकारी महासंघाने या संपाला पाठिंबा जाहीर केला असला तरी ते २८ मार्चपासून संपात उतरणार आहेत. त्यामुळे अधिकारी वर्ग आणि कंत्राटी कर्मचारी आणि राज्यातील काही महापालिकांमधील कर्मचारी कामावर होते. मात्र जिल्हा परिषदांमध्ये कडकडीत संप असल्याने पाणी, कर बिले, स्थानिक स्वराज्य संस्थांची देयके, जन्म-मृत्यू दाखले आणि अन्य जनसुविधांच्या कामांना फटका बसला होता. महसूल कर्मचारी संपात सामील झाल्याने सातबारा फेरफार, दस्तनोंदणी आणि अन्य कामे बहुतांश ठिकाणी होऊ शकली नाहीत.
• परिवहन कर्मचारी संपात उतरल्याने राज्यभरातील बहुतांश उपप्रादेशिक परिवहन कार्यालयांमध्ये शुकशुकाट होता आणि वाहन परवाना नोंदणी, मुदतवाढ, नवीन वाहन नोंदणी आदी सर्व कामे ठप्प झाली होती.

• कनिष्ठ महाविद्यालयीन शिक्षक महासंघाने सहकार्याची भूमिका घेतल्यामुळे राज्यात बारावीची परीक्षा सुरळीत सुरू झाली आहे. शासकीय कर्मचारी संपाचा या परीक्षेवर परिणाम झालेला नाही.
• जुनी पेन्शन योजना लागू करण्यासाठी शासकीय, निमशासकीय कर्मचाऱ्यांनी आजपासून संप पुकारला आहे. मात्र दहावी आणि बारावीच्या परीक्षा सुरू असल्याने या संपाचा परिणाम परीक्षांवर होण्याची भीती व्यक्त करण्यात येत होती. महाराष्ट्र राज्य कनिष्ठ महाविद्यालय शिक्षक महासंघाच्या कार्यकारिणीने विद्यार्थीहित लक्षात घेऊन बारावीच्या परीक्षा पार पाडण्यासाठी सहकार्य करण्याचा निर्णय घेतला.
• मात्र बारावीच्या उत्तरपत्रिकांची तपासणी, अकरावीच्या परीक्षा, मूल्यमापन, अध्यापन करणार नसल्याची भूमिका स्पष्ट करत महासंघाने जुनी पेन्शन योजना आणि इतर मागण्यांच्या पूर्ततेसाठी राज्य सरकारी निमसरकारी कर्मचारी, शिक्षक शिक्षकेतर समन्वय समितीच्या संपामध्ये सहभागी होण्याचा निर्णय घेतला. त्यामुळे बारावीची आजची परीक्षा वेळेवर, कोणत्याही अडचणींविना सुरू झाली आहे.

• ‘वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरम’च्या वतीने प्रसिद्ध झालेल्या ‘जागतिक युवा नेत्यांच्या यादीत शिवसेना (उद्धव बाळासाहेब ठाकरे) गटाचे नेते आदित्य ठाकरे आणि भाजप युवा मोर्चाचे उपाध्यक्ष मधुकेश्वर देसाई यांच्यासह देशभरातील सहा तरुण नेत्यांचा समावेश आहे.
• अन्य भारतीयांमध्ये ‘टीव्हीएस मोटर’चे व्यावस्थापकीय संचालक सुदर्शन वेणू, ‘जिओ हाप्तिक टेक्नॉलॉजी’चे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आक्रित वैश, ‘बायोझीन’चे मुख्य कार्यकारी अधिकारी विबिन बी. जोसेफ आणि ‘पॉलिसी ४.० रिसर्च फाऊंडेशन’चे मुख्य कार्यकारी अधिकारी तन्वी रत्न यांचा समावेश आहे.
• ४० वर्षांखालील जगातील सर्वात आश्वासक युवा नेतृत्वाची यादी दरवर्षी ‘वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरम’च्या वतीने प्रसिद्ध केली जाते.
• ‘‘विविध क्षेत्रातील  युवा आणि उदयोन्मुख तरुणांची एकूणच कार्यक्षमता आणि त्यांचे कौशल्य, समाजासाठी त्यांनी केलेले कार्य आदी गुणांच्या आधारे ही यादी तयार केली जाते,’’ असे या संस्थेच्या वतीने सांगण्यात आले. यंदाच्या यादीत राजकीय नेते,  उद्योजक, खेळाडू, संशोधक यांच्यासह १०० जणांचा समावेश करण्यात आला आहे.

चालू घडामोडी आणि दिनविशेष - 15 मार्च 2022

१५ मार्च चे दिनविशेष पाहण्यासाठी (येथे क्लिक करा)