चालू घडामोडी आणि दिनविशेष - 12 एप्रिल 2023

भारताने सोमवारी रणगाडाविरोधी मार्गदर्शित क्षेपणास्त्र हेलिनाची पोखरण येथे यशस्वीरित्या चाचणी केली. स्वदेशी बनावटीच्या आधुनिक हलक्या हेलिकॉप्टरमधून ही चाचणी करण्यात आली. हेलिना हे जगातील सर्वात आधुनिक रणगाडाविरोधी क्षेपणास्त्र असल्याची माहिती डीआरडीओतर्फे (संरक्षण संशोधन विकास संस्था) देण्यात आली.  

हेलिनाची कमाल पल्ल्याची क्षमता ही सात किलोमीटर आहे. त्याची रचना ही शस्त्रास्त्रयुक्त आधुनिक हलक्या हेलिकॉप्टरसाठी (एएलएच ) करण्यात आली आहे.  

सोमवारी घेण्यात आलेली ही चाचणी डीआरडीओने विकसित केलेल्या तिसऱ्या पिढीतील फायर अ‍ॅन्ड फरगेट म्हणजेच डागा आणि विसरा श्रेणीतील क्षेपणास्त्रांच्या वापरसिद्धता चाचण्यांचा भाग होती.

पाकिस्तानचे माजी पंतप्रधान नवाझ शरीफ यांचे भाऊ शहबाझ शरीफ यांनी यांनी बिनविरोध निवडून आल्यानंतर पाकिस्तानच्या पंतप्रधानपदाची शपथ घेतली. इम्रान खान यांना शनिवारी अविश्वास ठरावाद्वारे पंतप्रधानपदावरून हटवण्यात आलं. त्यानंतर आता शहबाझ शरीफ पाकिस्तानचे नवे पंतप्रधान होत आहेत. पंतप्रधान पदाच्या निवडणुकीआधीच इम्रान खान यांनी संसद सदस्यपदाचा राजीनामा दिला. आपण चोरांसोबत बसणार नाही, असंही त्यांनी राजीनामा देताना सांगितलं.

इम्रान खान यांचा पक्ष पाकिस्तान तेहरिक ए इन्साफने मतदानावर बहिष्कार टाकला आणि तिथून बाहेर पडले. त्यामुळे शरीफ हे पंतप्रधान म्हणून बिनविरोध निवडून आले. पाकिस्तान तेहरिक ए इन्साफ या पक्षाने शाह महमूद कुरेशी यांना पंतप्रधान पदाचे उमेदवार म्हणून उभं केलं होतं.

मात्र अधिवेशन सुरू होण्याच्या काही काळ आधीच माजी माहिती प्रसारण मंत्री फवाद चौधरी यांनी सांगितलं की पाकिस्तान ए तेहरिकचे सर्व सदस्य संसदेचा राजीनामा देतील आणि परकीय अजेंड्याखाली तयार होणाऱ्या कोणत्याही सरकारचा ते भाग नसतील. इम्रान खान यांनी अमेरिकेने विरोधी पक्षांना सरकार स्थापन करण्यासाठी कटकारस्थान रचण्यात मदत केल्याचा आरोप केला होता. त्या संदर्भाने चौधरी यांनी हे विधान केलं.

दोन वर्षांच्या प्रदीर्घ प्रतीक्षेनंतर अमरनाथ यात्रेसाठी नोंदणीची प्रक्रिया पुन्हा एकदा सुरू झाली आहे. यावेळी ही यात्रा ३० जूनपासून सुरू होणार असून ११ ऑगस्टपर्यंत चालणार आहे. श्री अमरनाथजी श्राइन बोर्डाचे सीईओ नितीश्वर कुमार यांनी दोन दिवसांपूर्वी नोंदणीबाबत माहिती दिली होती.

जम्मू-काश्मीर प्रशासनाने दक्षिण काश्मीरमधील अमरनाथ धामच्या वार्षिक यात्रेला जाणाऱ्या यात्रेकरूंसाठी २० हजार क्षमतेचा यात्री निवास तयार केला आहे. २०२० आणि २०२१ मध्ये, कोविड१९ मुळे, ३,८८० मीटर उंचीवर असलेल्या अमरनाथ गुहेची यात्रा प्रतीकात्मक आधारावर आयोजित करण्यात आली होती. त्यामुळे यंदा भाविकांची संख्या जास्त असण्याची शक्यता आहे. या प्रवासासाठी तुम्ही नोंदणी कशी करू शकता ते जाणून घेऊया.

अमरनाथ यात्रेची तारीख हिंदू कॅलेंडर आणि मासिक शिवरात्रीवर अवलंबून असते. दरवर्षी यात्रेची सुरुवातीची तारीख निश्चित नसते, परंतु यात्रेची शेवटची तारीख श्रावण पौर्णिमा असते. यावेळी अमरनाथ यात्रा ३० जूनपासून सुरू होणार असून ११ ऑगस्टपर्यंत चालणार आहे.

अमरनाथ यात्रेचा कालावधीही ठरलेला नसतो. हे एका विशिष्ट वर्षी जास्तीत जास्त ३५ दिवस ते ६० दिवसांसाठी निश्चित करण्यात आले आहे. पूर्वी अमरनाथ यात्रा ६० दिवसांसाठी आयोजित केली जात होती, नंतर अनेक स्थानिक समस्यांमुळे हा कालावधी वर्षानुवर्षे कमी होत गेला. यंदा ही यात्रा ४३ दिवसांची असेल.

ईशान्येकडील राज्यांमध्ये इयत्ता दहावीपर्यंत हिंदी हा विषय अनिवार्य करण्याच्या केंद्र सरकारच्या निर्णयाला आसाम साहित्य सभेसह ईशान्येच्या अनेक संस्था-संघटनांनी विरोध केला असून हा निर्णय त्वरित मागे घेण्याची मागणी केली आहे.

सरकारने स्थानिक भाषांचे संवर्धन आणि प्रचार करण्यावर लक्ष केंद्रित करावे, असे आवाहन आसाम साहित्य सभेने केले आहे. साहित्य सभेने त्याबाबतचे एक निवेदन शनिवारी प्रसिद्ध केले.

त्यात ‘‘केंद्रीय गृहमंत्री अमित शहा यांनी आसामी आणि इतर स्थानिक भाषांच्या विकासासाठी पावले उचलायला हवी होती; परंतु हिंदी अनिवार्य करण्याचे पाऊल आसामी आणि ईशान्येकडील सर्व स्थानिक भाषांचे भवितव्य अंधकारमय करणारे आहे,’’ अशी जळजळीत प्रतिक्रिया व्यक्त करण्यात आली आहे. दहावीपर्यंत हिंदी अनिवार्य करण्याचा निर्णय त्वरित मागे घ्यावा, अशी मागणीही या निवेदनात करण्यात आली आहे.

एकदाच वापरल्या जाणाऱ्या प्लास्टिकच्या वस्तूंचे उत्पादन, आयात, साठवणूक, वाहतूक, वितरण, विक्री व वापरावर राज्यात १ जुलैपासून पूर्णपणे बंदी घालण्यात आली आहे. त्यात प्रामुख्याने प्लास्टिकच्या पिशव्या, ताटे, वाटय़ा, ग्लास, काटे, चमचे, अन्नपदार्थ, मिठाई यांच्या पॅकेजिंगसाठी वापरण्यात येणाऱ्या प्लास्टिकचा समावेश आह़े

केंद्र सरकारच्या अधिसूचनेनुसार राज्यात एकदाच वापरल्या जाणाऱ्या प्लास्टिक वस्तूंवर बंदी घालण्याचा निर्णय घेण्यात आल्याची माहिती महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाचे सदस्य सचिव अशोक शिनगारे यांनी ‘लोकसत्ता’ला दिली. प्लास्टिकपासून निर्माण होणाऱ्या अविघटनशील कचऱ्याचा सागरी व वन्यजीव तसेच मानवी आरोग्यावर विपरीत परिणाम होतो़  प्लास्टिक कचरा शहरांमधील नाले, गटारात अडकून राहिल्याने अनेकदा पूरपरिस्थती निर्माण झाली आह़े  त्याला पायबंद घालण्यासाठी राज्य सरकारने २००६ मध्ये प्लास्टिक बंदीचा कायदा केला.

या संदर्भात केंद्रीय पर्यावरण, वने आणि वातावरणीय बदल मंत्रालयाने देशात एकदाच वापरल्या जाणाऱ्या प्लास्टिक वस्तूंचे उत्पादन, साठा, वाहतूक, विक्री, आयात, वितरण व वापरावर बंदी घालण्यासंबंधी २१ ऑगस्ट २०२१ रोजी एक अधिसूचना प्रसृत केली. राज्यात १ जुलै २०२२ पासून त्याची अंमलबजावणी करण्यासाठी महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने स्वंतत्र अधिसूचना काढली आहे.

बंदी घालण्यात आलेल्या प्लास्टिक वस्तूंमध्ये सर्व प्रकारच्या पिशव्या (कॅरी बॅग्ज), ताटे, वाटय़ा, ग्लास, काटे, चमचे, सुऱ्या, स्ट्रॉ, कानकाडय़ा, हवाई फुग्यांसाठी वारण्यात येणाऱ्या प्लास्टिकच्या काडय़ा, प्लास्टिक ध्वज, मिठाईचे बॉक्स, निमंत्रण पत्रिका, सिगारेट पॅकेट्सच्या पॅकेजिंगसाठी वापरल्या जाणाऱ्या फिल्म, प्लास्टिक फलक, सजावटीसाठी वापरले जाणारे थर्माकोल इत्यादी वस्तूंचा समावेश आहे. 

केंद्र सरकारच्या अधिसूचेनुसार राज्यातील सर्व प्लास्टिक वस्तूंचे उत्पादक, साठवणूक करणारे, घाऊक विक्रेते, फेरीवाले, ई-कॉमर्स कंपन्या, तसेच मॉल, बाजार, दुकान संकुले, चित्रपटगृहे, पर्यटन स्थळे, शाळा, महाविद्यालये, रुग्णालये इत्यादी आस्थापना व सामान्य जनतेला प्लास्टिक वस्तूंवरील बंदीबाबत सूचना देण्यात आल्या आहेत.